یک کلک و حقه‌ای که بعضی از نظامهای سیاسی، اجتماعی یا دینی بکار میبرند؛ شانه خالی کردن از تحقق (قطعا این تحقق افتضاح به بار آورده!) خارجی پیاده شدن نطام موردنظر است! مثلا نظام x پیاده شده و گند زده به معنای واقعی! بعد سر و کله یه عده‌ای از همان قماش پیدا میشود؛ «که این x واقعی نیست وگرنه x واقعی زندگی را بهشت میکند! این آدمهایی که الان در حال حاضر در حال اجرای نظام x هستند آن را خوب نمیشناسند و آدمهای خوبی نیستند در حالی که اگر به دست ما بود طوری دیگر میشد!»
از من میشنوید گول این حقه بازان را نخورید اولا به خاطر مغالطه x واقعی و دوما به این دلیل که چه تضمینی هست که این گروه دیگر هم گند نزنن؟! تا کِی باید پاسوز این x شویم؟!
اگر مثل نظام کمونیسم (یا لیبرالیسم یا اسلام و ...) را در عمل اجرا کردیم و به بن‌بست رسیدیم چرا باید دوباره ضرر تست کردن این نظامهارا به جان بخریم؟ در فرهنگ خود یک ضرب‌المثل داریم که مومن دوبار از یکجا گزیده نمیشود! حکایت این ضرب المثل هم حکایت سخن ماست.
نکته آخری که به ذهن میرسد اینکه معمولا این حرف‌ها از سوی کسانی زده میشود که خود آنها با کوچکترین اشکال در نظامهای دیگر آن نظامهارا متهم به ناکارآمدی و به بن‌بست رسیدن میکنند! مثلا یک اسلامگرا تا یک اشکالی در نظام آمریکا می‌بیند سریع میگوید که لیبرالیسم به انتهای خط رسیده! (یا همین در مورد شوروی و کمونیسم) چرا نگوییم که در آمریکا لیبرالیسم واقعی اجرا نمیشود؟!